Dasar monetari merujuk kepada tindakan dan kebijakan yang diambil oleh bank pusat sesebuah negara untuk mengawal bekalan wang dan kadar faedah dalam ekonomi. Bank pusat, seperti Bank Negara Malaysia, mempunyai beberapa instrumen untuk melaksanakan dasar monetari, yang secara langsung mempengaruhi nilai mata wang negara. Artikel ini akan menjelaskan bagaimana dasar monetari bank pusat mempengaruhi pasaran mata wang.
1. Kadar Faedah
Kadar faedah adalah alat utama dalam dasar monetari. Bank pusat menetapkan kadar faedah sebagai harga yang dikenakan ke atas pinjaman antara bank.
- Kenaikan Kadar Faedah: Apabila bank pusat menaikkan kadar faedah, ini meningkatkan kos pinjaman. Pelabur asing akan tertarik kepada kadar pulangan yang lebih tinggi, menyebabkan permintaan terhadap mata wang negara tersebut meningkat. Sebagai contoh, jika Bank Negara Malaysia menaikkan kadar faedah, pelabur asing mungkin menukar wang mereka kepada Ringgit Malaysia untuk mendapatkan pulangan yang lebih tinggi, meningkatkan nilai Ringgit.
- Penurunan Kadar Faedah: Apabila bank pusat menurunkan kadar faedah, kos pinjaman menjadi lebih rendah. Ini mengurangkan daya tarikan mata wang negara tersebut kerana pelabur mencari pulangan yang lebih tinggi di tempat lain. Oleh itu, nilai mata wang mungkin menurun.
2. Operasi Pasaran Terbuka
Operasi pasaran terbuka melibatkan pembelian dan penjualan sekuriti oleh bank pusat untuk mengawal jumlah wang dalam edaran.
- Pembelian Sekuriti: Apabila bank pusat membeli sekuriti, ia meningkatkan jumlah wang dalam edaran. Ini boleh menyebabkan penurunan nilai mata wang kerana peningkatan bekalan wang. Sebagai contoh, jika Bank Negara Malaysia membeli bon kerajaan, ini meningkatkan jumlah Ringgit dalam pasaran, menurunkan nilai Ringgit.
- Penjualan Sekuriti: Sebaliknya, apabila bank pusat menjual sekuriti, jumlah wang dalam edaran berkurangan. Ini meningkatkan nilai mata wang kerana bekalan wang berkurangan. Penjualan bon oleh Bank Negara Malaysia akan mengurangkan jumlah Ringgit dalam edaran, meningkatkan nilainya.
3. Pelonggaran dan Pengetatan Kuantitatif
Pelonggaran kuantitatif (quantitative easing) dan pengetatan kuantitatif (quantitative tightening) adalah alat lain yang digunakan oleh bank pusat.
- Pelonggaran Kuantitatif: Ini melibatkan pembelian aset kewangan oleh bank pusat untuk meningkatkan bekalan wang. Peningkatan bekalan wang boleh menyebabkan penurunan nilai mata wang. Contohnya, jika Bank Negara Malaysia menjalankan pelonggaran kuantitatif, lebih banyak Ringgit akan berada dalam edaran, menyebabkan penurunan nilai Ringgit.
- Pengetatan Kuantitatif: Ini melibatkan penjualan aset kewangan untuk mengurangkan bekalan wang. Pengurangan bekalan wang akan meningkatkan nilai mata wang. Jika Bank Negara Malaysia menjalankan pengetatan kuantitatif, jumlah Ringgit dalam edaran akan berkurangan, meningkatkan nilai Ringgit.
4. Ekspektasi Pasaran
Ekspektasi pasaran terhadap dasar monetari masa depan juga memainkan peranan penting dalam menentukan nilai mata wang. Pelabur sentiasa memantau kenyataan dan tindakan bank pusat untuk menganggarkan arah tuju dasar monetari.
- Jika pelabur percaya bahawa bank pusat akan mengambil langkah yang membawa kepada kestabilan ekonomi dan kawalan inflasi, mereka cenderung untuk membeli mata wang negara tersebut, meningkatkan nilainya.
- Jika terdapat ketidakpastian atau kebimbangan terhadap tindakan bank pusat, pelabur mungkin menjual mata wang tersebut, menyebabkan penurunan nilainya.
Kesimpulan
Dasar monetari bank pusat mempunyai pengaruh yang mendalam terhadap pasaran mata wang. Melalui instrumen seperti kadar faedah, operasi pasaran terbuka, dan kawalan kuantitatif, bank pusat boleh mengawal bekalan wang dan kadar faedah, seterusnya mempengaruhi nilai mata wang negara. Pelabur global sentiasa memantau tindakan dan kenyataan bank pusat untuk membuat keputusan perdagangan mereka, menjadikan dasar monetari sebagai faktor kritikal dalam pasaran mata wang.
